Algemene voorwaarden (3/3): let op bij een forumkeuzebeding en een wederpartij in het buitenland!

Mr J.A.J. (Joop) Werner  |  28 mei 2019  |  Leestijd: ongeveer 2 minuten

Als uw algemene voorwaarden regelen dat de Nederlandse rechter bevoegd is om geschillen te beslechten (forumkeuze), dan moet een buitenlandse wederpartij daar vaak schriftelijk mee hebben ingestemd. Met uw overige algemene voorwaarden kan uw wederpartij ook akkoord gaan door gedragingen. Denk aan het uitvoeren van de overeenkomst zonder bezwaar te hebben gemaakt tegen de verwijzing naar uw algemene voorwaarden. De instemming met het forumkeuzebeding wordt bij een wederpartij met haar “woonplaats” in het buitenland dus strenger getoetst. Om die reden adviseren wij het forumkeuzebeding (en bij voorkeur ook een rechtskeuzebeding) niet alleen in uw algemene voorwaarden te zetten, maar ook in bijvoorbeeld uw offerte of de schriftelijke overeenkomst. Op die manier zal een rechter eerder oordelen dat uw wederpartij heeft ingestemd met het forumkeuzebeding. Maar let op, schriftelijke instemming door uw wederpartij blijft in principe nodig.

In onze driedelige artikelenreeks praten wij u bij over het gebruiken van algemene voorwaarden. Dit derde deel gaat over de strenge toetsing van een forumkeuzebeding (het aanwijzen van een rechter) bij een wederpartij die in het buitenland is gevestigd. In het eerste deel leggen wij uit hoe u ervoor zorgt dat uw algemene voorwaarden gelden en blijven gelden. In het tweede deel beschrijven wij wat u kunt doen als uw wederpartij ook algemene voorwaarden van toepassing verklaart.

Forumkeuze

Als het nodig is om te procederen tegen een buitenlandse wederpartij, dan is het normaal gesproken fijner en goedkoper om dat in uw eigen land te doen. Daarom staat er in algemene voorwaarden vaak een “forumkeuze”: de afspraak tussen partijen dat een bepaalde rechter exclusief bevoegd is geschillen te beslechten. Als ondernemer in Nederland kiest u normaal gesproken ook voor een rechter in Nederland.

Internationale forumkeuze

Als de “woonplaats” van uw onderneming in Nederland ligt, de “woonplaats” van uw wederpartij in het buitenland, en u een Nederlandse rechter aanwijst, dan is er sprake van een internationale forumkeuze. Vennootschappen en rechtspersonen hebben hun “woonplaats” op de plaats van hun statutaire zetel, hun hoofdbestuur, of hun hoofdvestiging.

Strenge toetsing door de rechter

Vanwege de ingrijpende gevolgen is voor het overeenkomen van een internationale forumkeuze nodig dat de wederpartij duidelijk instemt met die forumkeuze. De rechter toetst die instemming strenger dan de andere afspraken. Bij een internationale forumkeuze die alleen in uw algemene voorwaarden staat, en dus niet ook in bijvoorbeeld uw offerte of de schriftelijke overeenkomst, is over het algemeen nodig dat:

1. u in uw offerte of de schriftelijke overeenkomst uitdrukkelijk verwijst naar uw algemene voorwaarden;
2. u uw algemene voorwaarden daadwerkelijk verstrekt; en dat
3. uw wederpartij schriftelijk akkoord gaat met uw offerte of de schriftelijke overeenkomst.

Gedragingen meestal onvoldoende

Alleen gedragingen zijn normaal gesproken onvoldoende voor duidelijke instemming met het forumkeuzebeding in uw algemene voorwaarden. Een gedraging is bijvoorbeeld de situatie dat uw wederpartij de overeenkomst uitvoert zonder bezwaar te hebben gemaakt tegen uw verwijzing naar uw algemene voorwaarden.

Uitzondering: lopende handelsbetrekking

Op het bovenstaande wordt onder meer een uitzondering gemaakt als u op basis van uw algemene voorwaarden regelmatig zaken doet met een bepaalde wederpartij, waardoor een “lopende handelsbetrekking” ontstaat. Of er sprake is van een lopende handelsbetrekking beoordeelt de rechter steeds “aan de hand van alle omstandigheden van het geval”. Dit biedt dus veel minder zekerheid dan een schriftelijke akkoordverklaring van de wederpartij.

Tip: forumkeuzebeding ook buiten algemene voorwaarden

Bij een buitenlandse wederpartij doet u er goed aan om het forumkeuzebeding (en een rechtskeuzebeding) niet alleen in uw algemene voorwaarden te zetten, maar ook in bijvoorbeeld uw offerte of de schriftelijke overeenkomst. Op die manier zal een rechter eerder oordelen dat uw wederpartij heeft ingestemd met het forumkeuzebeding. Maar let op, schriftelijke instemming door uw wederpartij blijft nodig, tenzij bijvoorbeeld sprake is van een lopende handelsbetrekking.

Als u over het bovenstaande vragen hebt, dan kunt u contact opnemen met Mr J.A.J. (Joop) Werner.

Volg Schaap Advocaten Notarissen op LinkedIn.