De medisch specialisten per 1 januari 2015

Per 1 januari 2015 zal de ‘integrale bekostiging’ worden ingevoerd voor medisch specialistische zorg. Dit betekent dat alleen ziekenhuizen nog kunnen declareren aan de zorgverzekeraars. Doordat het zelfstandig declaratierecht van de medisch specialisten wordt afgeschaft kwalificeert een medisch specialist niet automatisch meer als ‘fiscaal ondernemer’. Dit kan aanzienlijke financiële consequenties met zich brengen.

Het merendeel van de medisch specialisten in Nederland is georganiseerd in maatschappen. De wijzigingen per aanvang van het nieuwe jaar dwingen medisch specialisten en ziekenhuizen er toe het huidige organisatiemodel onder de loep te nemen en wellicht tot wijziging daarvan over te gaan. In veel gevallen is het inmiddels duidelijk hoe dit zal worden georganiseerd. Volledigheidshalve volgt hieronder een kort overzicht van de verschillende modellen en aandachtspunten daarbij.

Modellen
Voor de medisch specialisten bestaan de volgende mogelijkheden:

• Loondienstmodel
• Participatiemodel
• Samenwerkingsmodel

Loondienstmodel
Conform dit model treedt de medisch specialist uit de maatschap en wordt een arbeidsovereenkomst gesloten met het ziekenhuis.

In de meeste gevallen ontstaat dan een situatie die schematisch kan worden weergegeven als volgt:

In het loondienstmodel kwalificeert de medisch specialist niet langer als IB ondernemer en kan geen gebruik meer maken van de fiscale faciliteiten die aan een IB ondernemer toekomen.

In deze situatie is onder meer van belang welke afspraken met het ziekenhuis worden gemaakt over een eventuele vergoeding van goodwill die door de medisch specialist bij toetreding tot de maatschap is betaald. Ziekenhuizen die een dergelijke vergoeding uitkeren, kunnen een beroep doen op een daarvoor bestemde landelijke regeling van transitiegelden.

De individuele medisch specialist moet in dit verband ook alert zijn op een externe (bank) financiering die hij/zij mogelijk is aangegaan in verband met de financiering van de goodwill. Afhankelijk van de inhoud van de financieringsvoorwaarden moet dit krediet volledig worden afgelost bij uittreding uit de maatschap.

Participatiemodel
In het participatiemodel worden de medisch specialisten mede-eigenaar van het ziekenhuis. Hiertoe worden de activiteiten van de medisch specialisten in een juridische entiteit ingebracht waarin ook het ziekenhuis participeert. Dit zal praktisch geschieden doordat de medisch specialisten zich via één of meer (gestapelde) juridische vehikels ‘verenigen’. Schematisch kan dit in het algemeen worden weergegeven als volgt:

Stapeling van rechtsvormen aan de zijde van de medisch specialisten betekent in de praktijk dat de medisch specialisten zich per vakgroep samenvoegen in één entiteit die als zodanig deelneemt in het algemene participatie vehikel. Dit heeft als voordeel dat de medisch specialisten zich kunnen richten op hun eigen specialisatie.

De respectieve entiteiten in bovenstaande weergave kunnen bestaan uit verschillende soorten rechtsvormen. De exacte invulling daarvan is afhankelijk van verschillende vraagstukken en voorkeuren. In de eerste plaats is het de vraag of voor een ‘transparant’ of ‘niet-transparant’ model wordt gekozen. Daarnaast bestaat onder meer verschil tussen aansprakelijkheden en zeggenschap. 

Samenwerkingsmodel
In de praktijk wordt het meest gekozen voor het samenwerkingsmodel. Bij dit model organiseren de medisch specialisten zich in een medisch specialistisch bedrijf (‘MSB’). De door de medisch specialisten uitgeoefende praktijken worden ingebracht in het MSB. Deze inbreng geschiedt veelal door de tussenkomst van een persoonlijke holding BV (‘PH BV’). Het MSB gaat vervolgens een samenwerkingsovereenkomst aan met het ziekenhuis. In deze overeenkomst kunnen afspraken gemaakt worden over het zorgprofiel, continuïteit, middelen, personeel, administratie, financiën,  administratie, duur en beëindiging. Schematisch ontstaat de volgende structuur:

Ook hierbij geldt dat de respectieve entiteiten uit verschillende rechtsvormen kunnen bestaan. Dit geldt met name voor het MSB. De uiteindelijke keuze hangt af van diverse factoren.

Structuur ≠ fiscaal ondernemerschap
Het feit dat het ziekenhuis declareert aan de zorgverzekeraars staat niet in de weg aan de kwalificatie als ‘fiscaal ondernemer’ van de individuele medisch specialisten. Een keuze voor het ‘participatiemodel’ of het ‘samenwerkingsmodel’ houdt echter niet automatisch in dat een betrokken medisch specialist zijn fiscale status als ondernemer behoudt. Het fiscaal ondernemerschap is afhankelijk van verschillende factoren zoals de omvang van de investeringen, duurzaamheid en omvang van de werkzaamheden, winstverwachting en aard en omvang van het risico. Uiteindelijk is het aan de Belastingdienst om in individuele gevallen te toetsen of sprake is van fiscaal ondernemerschap. 

Indien u naar aanleiding van dit artikel vragen hebt kunt u contact opnemen met Mr Drs R.X.B. (Xander) Blokzijl of Mr M. (Marijn) Poppelier.