De nieuwe Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (Wbtr), statutenwijziging nodig?

Rosalie Wols  |  11 maart 2021  |  Leestijd: ongeveer 4 minuten

Met ingang van 1 juli 2021 treedt de Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (Wbtr) in werking. Deze wet voorziet in maatregelen om de kwaliteit van bestuur en toezicht bij stichtingen en verenigingen te verbeteren. De wet zal tevens gevolgen hebben voor coöperaties, onderlinge waarborgmaatschappijen en in kleine mate voor B.V.’s en N.V.’s. De belangrijkste wijzigingen betreffen toezicht, tegenstrijdig belang, aansprakelijkheid, ontslag van bestuurders en commissarissen, meervoudig stemrecht en belet en ontstentenis. Wat betekent dit voor u? Moeten de statuten van uw rechtspersoon op stel en sprong gewijzigd worden? Nee, dat hoeft niet, maar het is wel aan te raden. Sommige bepalingen die thans in de statuten zijn opgenomen, maar die niet in lijn zijn met de Wbtr, dienen als ongeschreven te worden beschouwd en zijn dus niet langer geldig. Door de statuten op deze punten te wijzigen kan verwarring worden voorkomen. Het is dus hoe dan ook aan te raden om de huidige statuten eens goed door te nemen en waar nodig te zorgen dat deze in lijn gebracht worden met het bepaalde in de Wbtr. Uiteraard assisteren wij u daar graag bij.

Wijzigingen

In de Wbtr zijn regelingen opgenomen met betrekking tot toezicht, tegenstrijdig belang, aansprakelijkheid, ontslag van bestuurders en commissarissen, meervoudig stemrecht en belet en ontstentenis.

Toezicht

In de Wbtr wordt voor alle rechtspersonen voorzien in de mogelijkheid tot het instellen van een raad van commissarissen of een one-tier board. In een one-tier board bestaat het bestuur uit uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders. De niet-uitvoerende bestuurders zijn belast met het houden van toezicht.

Tegenstrijdig belang

De B.V. en de N.V. kennen al een regeling omtrent tegenstrijdig belang. De Wbtr geeft nu ook een tegenstrijdig belangregeling voor de andere rechtspersonen. De tegenstrijdig belangregeling houdt in dat een bestuurder of commissaris niet mee mag doen in de besluitvorming indien hij een persoonlijk belang heeft dat tegenstrijdig is aan het belang van de rechtspersoon. Indien door een tegenstrijdig belang in het geheel geen besluit genomen kan worden, kan een ander orgaan van de rechtspersoon aangewezen te worden om het betreffende besluit te nemen. Indien dat onmogelijk is dient het besluit genomen te worden onder schriftelijke vastlegging van de overwegingen.

Aansprakelijkheid

De Wbtr bepaalt dat bij alle stichtingen, verenigingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen bestuurdersaansprakelijkheid ontstaat in geval van faillissement door onbehoorlijke taakvervulling. De uitzondering dat dit alleen het geval was bij vennootschaps-belastingplichtige stichtingen en verenigingen en bij formele verenigingen komt daarmee te vervallen.

Ontslag bestuurders en commissarissen stichting door rechter

De rechtbank krijgt een aantal extra gronden op basis waarvan zij het ontslag van een bestuurder of commissaris van een stichting kan uitspreken. De rechtbank heeft op dit moment al de mogelijkheid om op verzoek van een belanghebbende of het OM ontslag van een bestuurder of commissaris uit te spreken op grond van handelen in strijd met de wet of de statuten, het voeren van wanbeheer of het niet voldoen aan een bevel om inzicht te geven in de organisatie en financiën van een stichting. Met ingang van de Wbtr worden deze gronden voor ontslag uitgebreid en kan de rechtbank ook ontslag van een bestuurder of commissaris uitspreken op grond van verwaarlozing van haar taak, ingrijpende wijziging van omstandigheden of om andere gewichtige redenen.

Meervoudig stemrecht

De Wbtr geeft een regeling voor meervoudig stemrecht. Deze regeling bestond al voor de N.V. en de B.V., maar is er nu ook voor andere rechtspersonen. De regeling houdt in dat een bestuurder of commissaris meer dan één stem kan worden toegekend in de vergadering, maar dat die bestuurder/commissaris nooit meer stemmen kan uitbrengen dan de andere bestuursleden of commissarissen bij elkaar opgeteld.

Belet en ontstentenis

Het wordt verplicht om een belet of ontstentenis-regeling in de statuten op te nemen voor zowel het bestuur als (indien van toepassing) de raad van commissarissen. De statuten geven dan voorschriften in geval van belet of ontstentenis van één of meer bestuurders/commissarissen. Tevens kan in de statuten worden bepaald wanneer sprake is van belet en kan een tijdelijk bestuurder of commissaris worden aangewezen. De tijdelijk bestuurder/commissaris wordt met een bestuurder of commissaris gelijkgesteld.

Onmiddellijke ingang

De Wbtr wordt op 1 juli 2021 met onmiddellijke ingang van kracht. Wat betekent dat precies voor u? Moeten de statuten van uw rechtspersoon op stel en sprong gewijzigd worden? Nee, dat hoeft niet, maar het is wel aan te raden. Bepalingen omtrent bijvoorbeeld tegenstrijdig belang die thans in de statuten zijn opgenomen, maar die niet in lijn zijn met de Wbtr, dienen als ongeschreven te worden beschouwd en zijn dus niet langer geldig. Door de statuten op dit punt te wijzigen kan verwarring worden voorkomen.

Indien de statuten nu nog geen regeling omtrent belet of ontstentenis bevatten, dient een dergelijke regeling bij de eerstvolgende statutenwijziging te worden ingevoegd. Een statutaire regeling omtrent meervoudig stemrecht waarbij één bestuurder/commissaris méér stemmen kan uitbrengen dan de andere bestuurders/commissarissen gezamenlijk is ofwel nog vijf jaar geldig, ofwel dient te worden aangepast op het moment van de eerstvolgende statutenwijziging, afhankelijk van welk moment eerder valt.

Het is dus hoe dat ook aan te raden om de huidige statuten eens goed door te nemen en waar nodig te zorgen dat deze in lijn gebracht worden met het bepaalde in de Wbtr. Uiteraard assisteren wij u daar graag bij.

Heeft u vragen? Neem dan contact op met Rosalie Wols of Xander Blokzijl.

Volg Schaap Advocaten Notarissen op LinkedIn.