Een oud testament en een nieuwe relatie; een ongelukkige combinatie

Lisette Nijkamp | 21 oktober 2024 |  Leestijd: ongeveer 2 minuten

Soms is een testament van iemand die is overleden onduidelijk, of is er nadat het testament is getekend iets gebeurd waarmee geen rekening is gehouden bij het opstellen van het testament. Degene die het testament heeft opgesteld (‘de testateur’) kan helaas niet meer aangeven wat er bedoeld is. In dat geval moet het testament worden uitgelegd of worden aangevuld. De wet geeft regels voor uitleg en aanvulling. Uit recente rechtspraak blijkt dat niet alleen taalkundige onduidelijkheid van belang kan zijn, maar ook onduidelijkheid die ontstaat als relaties of omstandigheden zijn veranderd. Een duidelijk testament voorkomt juridische geschillen tussen nabestaanden.

Wettelijke bepalingen

Als een testament moet worden uitgelegd, bijvoorbeeld omdat de bewoordingen niet duidelijk zijn, dan bepaalt de wet dat moet worden gelet op de verhoudingen die het testament kennelijk wenst te regelen en op de omstandigheden waaronder het testament is gemaakt. Het kan in dat kader dus van belang zijn wat de persoonlijke situatie van de testateur was op het moment dat het testament werd opgemaakt (was de testateur getrouwd of alleenstaand).

De wet geeft ook nog een aantal bijzondere uitlegregels, waarvan de uitleg van beschikkingen ten behoeve van een ex-echtgenoot de meest voorkomende uitlegregel is. Als een testateur in het testament een beschikking heeft gemaakt ten gunste van degene met wie hij op het moment van het opmaken van het testament getrouwd of verloofd was en dit huwelijk vervolgens eindigt door echtscheiding, dan bepaalt de wet dat de beschikkingen ten behoeve van de (inmiddels) ex-echtgenoot vervallen. Dit geldt uiteraard niet als de testateur uitdrukkelijk in het testament heeft opgenomen dat de beschikkingen ten gunste van de echtgenoot ook blijven gelden na een echtscheiding.

Rechtspraak

Recent hebben de Hoge Raad en het Hof Amsterdam in twee verschillende zaken geoordeeld dat een erfstelling in een testament was vervallen door gewijzigde omstandigheden. In de zaak van de Hoge Raad ging het om een testateur die na haar echtscheiding haar broer tot enig erfgenaam benoemde. Jaren later trouwt de testateur opnieuw. Vervolgens komt de testateur – zonder het testament te hebben gewijzigd – te overlijden. De echtgenoot van de testateur en de broer van de testateur stellen zich allebei op het standpunt enig erfgenaam te zijn. Hoewel op grond van de tekst van het testament de broer enig erfgenaam is, overweegt de Hoge Raad dat het testament zodanig moet worden uitgelegd dat de erfstelling ten gunste van de broer alleen gold voor de situatie dat er geen alternatief bestond. Door gewijzigde omstandigheden, te weten het hertrouwen van de testateur, is een alternatief ontstaan. Oftewel: de echtgenoot van de testateur is enig erfgenaam. Niet alleen met onduidelijkheid in de bewoordingen, maar ook met onduidelijkheid die ontstaat gelet op bijvoorbeeld de relaties met anderen die de testateur had, of de omstandigheden waaronder een testament is gemaakt, wordt rekening gehouden.

Voorkomen is beter dan genezen

Een duidelijk testament, dat aansluit bij de wensen en bedoelingen van de testateur en waarin ook rekening wordt gehouden met gewijzigde relaties en/of omstandigheden in de toekomst, kan juridische geschillen tussen de nabestaanden voorkomen. De notaris bespreekt met de testateur wat zijn huidige situatie is, wat zijn wensen zijn en zal ook inspelen op wijzigingen van omstandigheden die zich in de toekomst mogelijk kunnen voordoen, om te voorkomen dat bij het overlijden van de testateur onduidelijkheden ontstaan over de inhoud van het testament.

Tot slot

Wilt u naar aanleiding van dit artikel uw testament wijzigen of wilt u een testament laten opstellen, neem dan contact met ons op.

Zijn er nog vragen? Neem dan contact op met Marianne van der Laak of Lisette Nijkamp. 

Volg Schaap Advocaten Notarissen op LinkedIn.