Erfgenaam? Dit zijn uw opties

Eefje Kruijs Voorberge  |  16 oktober 2019  |  Leestijd: ongeveer 3 minuten

Heeft u gehoord dat u erfgenaam bent? Dan is het aan u om een keuze te maken of, en zo ja, hoe u de erfenis wilt aanvaarden. De erfgenaam kan ervoor kiezen om de erfenis (1) zuiver te aanvaarden, (2) beneficiair te aanvaarden, of (3) te verwerpen. Als de erfgenaam de erfenis zuiver aanvaardt, komen alle bezittingen en schulden van de erfenis aan hem toe. Wanneer de erfgenaam de erfenis beneficiair aanvaardt, is hij in principe niet aansprakelijk voor de schulden van de erfenis. Tot slot heeft de erfgenaam de mogelijkheid om de erfenis te verwerpen, zodat hij niets uit de erfenis verkrijgt. De omvang en samenstelling van de erfenis zijn doorslaggevend voor de keuze die de erfgenaam zal maken. Heeft u eenmaal een keuze gemaakt, dan kunt u daar later niet meer op terugkomen. Ook niet als achteraf blijkt dat de schulden hoger zijn dan u dacht.

Omvang en samenstelling erfenis

Aan de erfgenaam komen zowel de bezittingen als de schulden van de erflater toe (de ‘erflater’ is degene die is overleden). Daarom is het van belang dat de erfgenaam inzicht heeft in de omvang en samenstelling van de erfenis. Als de erflater schulden had, loopt de erfgenaam een risico.

Een veelvoorkomende schuld in een erfenis is een schuld die is ontstaan als gevolg van het eerder overlijden van een partner van de erflater (meer informatie over deze ‘overbedelingsschulden’). Verder is het van belang om rekening te houden met schulden die na het overlijden van de erflater nog kunnen ontstaan, zoals abonnementskosten en hypotheeklasten. De omvang en de samenstelling van de erfenis zijn doorslaggevend voor de keuze die de erfgenaam zal maken.

(1) Zuiver aanvaarden

Wanneer de erfgenaam de erfenis zuiver aanvaardt, gaan zowel de bezittingen als de schulden van de erflater over op de erfgenaam. De erfgenaam is dan verplicht om de schulden van de erfenis te voldoen. Als de schulden van de erfenis hoger zijn dan de bezittingen van de erfenis, moet de erfgenaam deze schulden dus uit zijn eigen vermogen voldoen. Een minderjarige erfgenaam kan een erfenis niet zuiver aanvaarden.

Het is van belang dat de erfgenaam zich realiseert dat hij een erfenis niet alleen zuiver aanvaardt door het afleggen van een verklaring daartoe. De erfgenaam kan namelijk ook al (onbewust) zuiver aanvaarden door bepaalde handelingen te verrichten. Denk hierbij aan het verkopen of meenemen van goederen van de erflater of het voldoen van schulden van de erflater. Het meenemen van spullen die geen financiële waarde hebben, zoals een fotoalbum, heeft echter geen zuivere aanvaarding tot gevolg.

(2) Beneficiair aanvaarden

Als de erfgenaam vermoedt dat de schulden van de erfenis hoger zijn dan de bezittingen, dan is het verstandig om de erfenis beneficiair te aanvaarden. Als de erfenis door de erfgenaam beneficiair wordt aanvaard, dan is de erfgenaam in principe niet met zijn eigen vermogen aansprakelijk voor de schulden van de erfenis als deze meer bedragen dan de bezittingen van de erfenis. Bij beneficiaire aanvaarding is de erfgenaam verplicht om de erfenis volgens bepaalde wettelijke regels af te wikkelen, ook wel het ‘vereffenen’ van de erfenis genoemd. Het vereffenen van de erfenis kost vaak extra tijd en geld. Als de erfgenaam niet aan deze wettelijke regels voldoet, kan hij alsnog met zijn eigen vermogen aansprakelijk zijn.

De erfgenaam mag geen bezittingen van de erfenis meenemen totdat alle schulden van de erfenis zijn voldaan en de vereffening is geëindigd. De schulden van de erflater mag de erfgenaam pas aan het einde van de vereffening voldoen, als duidelijk is welke schulden er zijn en of alle schulden wel kunnen worden voldaan. Als er na het voldoen van alle schulden nog bezittingen over zijn, dan komen deze toe aan de erfgenaam.

(3) Verwerpen

De erfgenaam kan de erfenis van de erflater verwerpen. Dat wordt bijvoorbeeld gedaan als de erfenis meer schulden dan bezittingen bevat, of wanneer de erfgenaam niets met de erfenis te maken wil hebben. Wanneer de erfgenaam de erfenis verwerpt, verkrijgt hij geen bezittingen en is hij niet aansprakelijk voor eventuele schulden. De erfgenaam heeft in dat geval ook geen recht op spullen met enkel emotionele waarde, zoals een fotoalbum.

Het erfdeel (het deel van de erfenis waar de erfgenaam recht op heeft) van de verwerpende erfgenaam komt toe aan andere erfgenamen. Wie dat zijn, wordt bepaald door het testament, of – bij gebrek aan een testament – door de wet.

Uitkering, toeslag en pensioen

Als de erfgenaam in de bijstand of de schuldsanering zit, is de erfgenaam – nog vóór het maken van zijn keuze – verplicht om melding te maken van zijn recht op de erfenis bij de betreffende instantie. De verkrijging van een erfenis kan gevolgen hebben voor een toeslag of beurs van de erfgenaam, zoals zorgtoeslag, studiefinanciering of huurtoeslag. De verkrijging van een erfenis heeft geen gevolgen voor pensioen of een AOW-uitkering.

Als u naar aanleiding van het bovenstaande vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met Marianne van der Laak, Eefje Kruijs Voorberge, Bianca Fransen of Dieuwertje Rip.

 Volg Schaap Advocaten Notarissen op LinkedIn.