Gelijktijdige toepasselijkheid van twee sets algemene voorwaarden

Algemene voorwaarden: iedereen kent ze, de meeste bedrijven gebruiken ze, en ze leiden met enige regelmaat tot geschillen. Zo ook in het geval waarover de Hoge Raad in zijn arrest van 24 april 2015 oordeelde, waarin twee sets algemene voorwaarden op een overeenkomst van toepassing waren verklaard en de vraag aan de orde kwam of dat tot gevolg had dat beide sets niet golden.

Feiten
Een verkoper van diervoedergrondstoffen sloot met een koper een koopovereenkomst voor biomais. De koop was vastgelegd in een contractformulier, dat op briefpapier van de verkoper was afgedrukt. In de tekst van de overeenkomst stond dat de “C.N.G.D. condities” op de koop van toepassing waren. Onderaan het contractformulier stond een voorgedrukte tekst met informatie over de verkoper, waaronder de mededeling dat op al haar transacties haar algemene verkoop- en betalingsvoorwaarden van toepassing waren.

De inhoud van voornoemde condities en voorwaarden verschilden op het punt van de geschillenbeslechting. In de C.N.G.D. condities was namelijk bepaald dat geschillen zouden worden beslecht door middel van arbitrage, terwijl in de algemene verkoop- en betalingsvoorwaarden van de verkoper de rechtbank Middelburg was aangewezen als instantie waaraan geschillen tussen verkoper en koper zouden worden voorgelegd.

De koper was ontevreden over de kwaliteit van de verkochte biomais en maakte een procedure aanhangig bij de rechtbank Middelburg waarin zij terugbetaling van de koopsom en schadevergoeding van de verkoper vorderde. De verkoper voerde daarop het verweer dat de rechtbank niet bevoegd was om kennis te nemen van de vordering van de koper, en dat het geschil zou moeten worden beslecht door middel van arbitrage. De verkoper kreeg zowel bij de rechtbank, het Hof als de Hoge Raad gelijk.

Oordeel Hoge Raad
Kern van de discussie was de vraag óf er wel algemene voorwaarden golden, aangezien er in het contractformulier naar twee verschillende sets algemene voorwaarden werd verwezen. In een eerder arrest, waarin dat eveneens het geval was, heeft de Hoge Raad beslist dat géén van de twee sets golden. In die situatie was echter in de overeenkomst bepaald dat set A of set B van toepassing was, zonder dat bepaald was op welke manier kon worden vastgesteld welke van de twee sets nu daadwerkelijk gold.

Het onderhavige geval is volgens hof en de Hoge Raad anders. In dit geval heeft de verkoper beide sets algemene voorwaarden van toepassing verklaard op de overeenkomst en heeft de koper dat aanvaard. Het feit dat de twee sets verschillend van inhoud waren voor zover het ging om de instantie die geschillen zou beslechten, maakte dat niet anders. Volgens de Hoge Raad zal in een dergelijk geval door middel van uitleg moeten worden vastgesteld welke van de twee bepalingen prevaleert. Daarbij mag de rechter gewicht toekennen aan de wijze waarop de bedingen in de overeenkomst zijn vermeld dan wel zijn geïncorporeerd. Het hof had belang toegekend aan het feit dat de verwijzing naar de C.N.G.D. voorwaarden was opgenomen in het gedeelte van de overeenkomst dat voor elke transactie afzonderlijk moest worden ingevuld, terwijl de verwijzing naar de algemene voorwaarden van de verkoper was voorgedrukt.

Tot slot
Het bovenstaande arrest maakt duidelijk dat twee sets algemene voorwaarden cumulatief van toepassing kunnen zijn op een overeenkomst, ook al bevatten zij tegenstrijdige bepalingen. Voor de praktijk is dat op zich goed om te weten, omdat daaruit volgt dat de bepalingen die niet strijdig met elkaar zijn, in ieder geval volledig gelden. Als het in een voorkomend geval wenselijk zou zijn om twee sets algemene voorwaarden van toepassing te laten zijn op een overeenkomst, dient te worden bepaald welke van de twee voorgaat in het geval zij tegenstrijdige bepalingen kennen.

Als u naar aanleiding van dit artikel vragen hebt, kunt u contact opnemen met Mr A.J.N. (Hanneke) Kolsters of Mr I. (Iris) Broere.