Grensoverschrijdende omzetting

Mr M.L. (Marijn) Poppelier  I  28 mei 2014  I  Leestijd: ongeveer 3 minuten

Volgens het Europese hof van Justitie van de Europese Unie valt grensoverschrijdende omzetting van kapitaalvennootschappen (NV’s en BV’s) onder het recht op vrijheid van vestiging. Omzetting is het wijzigen van de rechtsvorm van een rechtspersoon in een andere rechtsvorm, zonder dat er sprake is van ontbinding van de oude rechtspersoon of oprichting van een nieuwe rechtspersoon. Artikel 2:18 Burgerlijk Wetboek voorziet reeds in de mogelijkheid van de omzetting van BV’s, NV’s, verenigingen, stichtingen en coöperaties. Omzetting van of naar een buitenlandse rechtspersoon is thans nog niet geregeld in het Nederlandse recht. Op 31 januari 2014 is een voorontwerp gepubliceerd dat voorziet in een wettelijke regeling inzake grensoverschrijdende omzetting.

Rechtspraak Europa
De ontwikkelingen in de Europese rechtspraak hebben geleid tot het opstellen van voornoemd voorontwerp. Naar aanleiding van het in het EU-verdrag neergelegde recht op vrijheid van vestiging (artikel 49 en 54 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie) rees de vraag bij het Hof of grensoverschrijdende omzetting binnen de EU mogelijk is. Kan bijvoorbeeld een Duitse GmbH zich omzetten in een Nederlandse BV? In het Sevic-arrest heeft het Hof zich hier voor de eerste maal over uitgelaten (HvJ EU 13 december 2005, C-411/03). Hoewel dit arrest zag op grensoverschrijdende fusies, zette het Hof hier de deur op een kier door te bepalen dat ook ‘overige vormen van omzetting’ onder de vrijheid van vestiging vallen.

Drie jaar later ging het Hof in het Cartesio-arrest een stapje verder (HvJ EU 16 december 2008, C-210/06). In deze zaak ging het Hof expliciet in op de vraag of grensoverschrijdende omzetting onder de vrijheid van vestiging valt en met name in hoeverre het land van oorsprong de omzetting mag belemmeren. Het Hof oordeelde hier dat het land van oorsprong zich niet mag verzetten tegen grensoverschrijdende omzetting indien het ontvangende land deze mogelijkheid toelaat.

In 2012 ging het in het Vale-arrest om de vraag in hoeverre het ontvangende land de omzetting mocht belemmeren (HvJ 12 juli 2012, C-378/10). Hier stond centraal of een vennootschap naar Italiaans recht kon worden omgezet in een vennootschap naar Hongaars recht, en meer specifiek, of Hongarije de omzetting mocht weigeren. Het Hof overwoog dat als de lidstaat van ontvangst een regeling voor nationale omzetting kent (zoals artikel 2:18 Burgerlijk Wetboek), deze lidstaat ook grensoverschrijdende omzetting moet toestaan.

Deze rechtspraak lijkt voor Nederland tot gevolg te hebben dat:

  • Nederland de omzetting naar een ander land (outbound) moet toestaan indien het ontvangende land de mogelijkheid toelaat (Cartesio-arrest); en
  • Nederland de omzetting vanuit een ander land (inbound) moet toestaan aangezien Nederland een regeling van nationale omzetting in artikel 2:18 Burgerlijk Wetboek kent (Vale-arrest).

Nederlandse wetgever
In verband met de grensoverschrijdende omzetting is (thans) nog geen Europese richtlijn opgesteld. Hoewel het Europese Parlement al in 2012 aan de Europese Commissie heeft opgedragen een richtlijn op te stellen, blijft het onduidelijk wanneer we een richtlijn kunnen verwachten. Bij gebreke aan een Europese regeling heeft het Ministerie van Veiligheid en Justitie echter in 2012 al een voorontwerp gepubliceerd. Naar aanleiding van het Vale-arrest heeft op 31 januari 2014 de publicatie van een herziene versie plaatsgevonden.

Dit voorontwerp voor een wetsvoorstel schrijft voor aan welke randvoorwaarden moet worden voldaan voordat een grensoverschrijdende omzetting kan plaatsvinden en bevat procedurevoorschriften. Deze voorwaarden en voorschriften beogen de belangen van crediteuren, (minderheids-)aandeelhouders en werknemers te beschermen. De regeling voorziet in outbound-omzettingen én inbound-omzettingen

Het voorontwerp is, net als de uitspraken van het Hof, beperkt tot op omzetting van kapitaalvennootschappen binnen de Europese Unie. Het Europese recht ten aanzien van een kapitaalvennootschap is tot op zekere hoogte geharmoniseerd waardoor de rechtsgevolgen van grensoverschrijdende omzetting in zekere mate voorspelbaar zijn, aldus de toelichting op het voorontwerp. Van grensoverschrijdende omzetting van andere rechtsvormen of van grensoverschrijdende omzetting naar of van landen buiten de EU is vooralsnog geen sprake.

Tot slot
Ook zonder een expliciete wettelijke regeling anticipeert de praktijk al op de uitspraken van het Hof van Justitie. In 2013 hebben reeds diverse grensoverschrijdende omzettingen plaatsgevonden. Dit betrof zoweloutbound-omzettingen (onder meer naar Duitsland, België en Malta) als inbound-omzettingen (onder meer vanuit Frankrijk, Cyprus en Luxemburg).

Als u naar aanleiding van dit artikel vragen hebt, kunt u contact opnemen met Mr M.L. (Marijn) Poppelier.