Het bestuur ontbreekt: belet of ontstentenis?

Dieuwertje Rip | 31 maart 2021 | Leestijd: ongeveer 2 minuten

Op 1 juli 2021 treedt de ‘Wet bestuur en toezicht rechtspersonen’ in werking. Vanaf dan is elke stichting, vereniging en coöperatie verplicht om in de statuten een regeling op te nemen ingeval van belet of ontstentenis van alle bestuurders of commissarissen. Deze verplichte regeling moet voorkomen dat de organisatie stuurloos wordt. Maar wat betekent ‘belet of ontstentenis’ eigenlijk en wat is het verschil daartussen?

“Belet” en “ontstentenis” zijn niet hetzelfde. Van ontstentenis is sprake als een bestuurder of commissaris ontbreekt en er een vacature in het bestuur bestaat, bijvoorbeeld door aftreden, ontslag of overlijden. Het is lastiger om te bepalen wanneer belet zich voordoet. Belet is de situatie waarbij een persoon nog wel deel uitmaakt van het bestuur of de raad van commissarissen, maar tijdelijk niet in staat is om diens taak te vervullen. Bijvoorbeeld door langdurige of ernstige ziekte, schorsing of geboorteverlof.

Beslissingen nemen

Een belet- en ontstentenisregeling is een tijdelijke maatregel om te voorkomen dat een organisatie of onderneming zonder leiding komt te zitten. Dit speelt vooral een rol als er snel beslissingen moeten worden genomen en er niet gewacht kan worden tot er een nieuwe bestuurder is benoemd. Een B.V. en N.V. zijn al enkele jaren verplicht om deze regeling in de statuten te hebben; nu zal deze verplichting dus ook gaan gelden voor stichtingen, verenigingen en coöperaties.

Statutenwijziging

Bestaande stichtingen, verenigingen en coöperaties hoeven niet meteen op 1 juli 2021 hun statuten te wijzigen. Zij zijn enkel verplicht om  de statuten in lijn te brengen met de wet bij de eerst volgende statutenwijziging (ook al duurt dat nog jaren). Het is dan ook mogelijk om in de statuten nader te definiëren wanneer er nu precies sprake is van belet. Ook kan een regeling worden opgenomen in geval van belet of ontstentenis van één bestuurder of commissaris (in plaats van allemaal).

Welke regeling?

De statutaire regeling kan bijvoorbeeld inhouden dat bij belet of ontstentenis van het hele bestuur, de raad van commissarissen (indien aanwezig) of de algemene (leden)vergadering een tijdelijke plaatsvervanger aanwijst. Bij een stichting zonder raad van commissarissen is dit niet mogelijk; een stichting heeft namelijk geen algemene vergadering. Dan kan bijvoorbeeld worden opgenomen dat een externe partij een plaatsvervanger aanwijst of dat een bestuurder wiens zittingstermijn is verstreken, tóch aanblijft zolang er nog geen opvolger is benoemd.

Tegenstrijdig belang

Een bestuurder met een persoonlijk belang dat tegenstrijdig is aan het belang van de organisatie of onderneming, mag niet deelnemen aan de beraadslaging en besluitvorming van het bestuur. Het is lang onzeker geweest of er dan sprake van belet van die bestuurder. Dat is nu duidelijk: volgens de minister voor Rechtsbescherming is het aan de organisatie zelf om in de statuten een tegenstrijdig belang van een bestuurder aan te merken als belet van die bestuurder.

Certificering of levenstestament

Heeft u een eigen onderneming? Dan zijn er naast de belet- en ontstentenisregeling ook andere, meer blijvende, mogelijkheden om de continuïteit van uw onderneming te waarborgen. Zo zou u aandelen kunnen certificeren via een stichting administratiekantoor (STAK) of een levenstestament kunnen opstellen. Mocht u daar meer informatie over willen, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen.

Heeft u vragen? Neem dan contact op met Marianne van der Laak of Dieuwertje Rip.

Volg Schaap Advocaten Notarissen op LinkedIn.