Nalaten aan uw kleinkinderen (deel 2): ten koste van welke erfgenamen?

Eefje Kruijs Voorberge  |  11 november 2020  |  Leestijd: ongeveer vier minuten

Als u bij uw overlijden geld aan uw kleinkinderen wilt nalaten, dan kunt u ervoor kiezen dat de ouder van het betreffende kleinkind daarvoor een stukje van zijn/haar erfenis moet afstaan. Zoals uit het rekenvoorbeeld hieronder blijkt, kan deze keuze grote gevolgen hebben voor de hoogte van de erfenis van uw kinderen wanneer zij ieder niet hetzelfde aantal kinderen hebben. Bestaat de erfenis van uw kinderen uit een geldvordering op uw partner en wordt daarover rente berekend, dan beïnvloedt dat de hoogte van hun erfenis zelfs nog meer. Met deze gevolgen moet rekening worden gehouden bij het laten opstellen – of laten controleren – van uw testament.

In een vorig artikel schreven wij dat wanneer u een geldbedrag aan uw kleinkinderen nalaat, u ervoor kunt kiezen wie daarvoor zal betalen: staat iedere erfgenaam een stukje van zijn/haar erfenis af, of hoeft alleen de ouder van het betreffende kleinkind dat te doen? Uit de rekenvoorbeelden bleek toen dat de keuze voor één van beide mogelijkheden grote gevolgen heeft voor de hoogte van de erfenis van de kinderen.

Als alleen de ouder van het betreffende kleinkind een stukje van zijn/haar erfenis moet afstaan, dan ontstaat er een verschil tussen de erfenis van uw kinderen op het moment dat zij ieder niet evenveel kinderen hebben. De erfenis van uw kinderen kan in dat geval soms nóg verder uiteenlopen. Daar is sprake van als uw kinderen hun erfenis krijgen in de vorm van een geldvordering op uw partner; dat leggen wij hieronder uit.

Geldvordering

Soms krijgen kinderen hun erfenis niet direct bij het overlijden van hun ouder uitgekeerd, ook al zijn zij wel tot erfgenamen benoemd. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer u in uw testament regelt dat uw partner het erfdeel van de kinderen mag gebruiken. Op die manier voorkomt u dat uw partner bijvoorbeeld gedwongen wordt om de woning of andere spullen te verkopen. Uw kinderen krijgen hun erfenis in dat geval dus nog niet meteen in handen. U kunt zelf in uw testament bepalen in welke gevallen uw kinderen hun erfenis bij uw partner mogen opeisen. Tot dat moment bestaat de erfenis van uw kinderen uit een geldvordering op uw partner.

Rente geldvordering

Uw partner kan samen met uw kinderen bepalen dat hij/zij over deze geldvorderingen een rente moet betalen. Het kan ook zijn dat in het testament staat dat er een rente geldt. Een rente zorgt ervoor dat uw kinderen bij het opvolgend overlijden van uw partner minder erfbelasting hoeven te betalen. Op dit moment kan er een samengestelde rente van maximaal 6% worden gehanteerd. Als er een rente geldt, terwijl de geldvorderingen van de kinderen onderling niet gelijk zijn, dan zorgt deze rente ervoor dat de geldvorderingen van de kinderen nóg meer van elkaar gaan verschillen. Als de geldvorderingen van de kinderen ongelijk zijn, dan zal de rente die over deze geldvorderingen wordt berekend namelijk ook ongelijk zijn.

Rekenvoorbeeld

Een rekenvoorbeeld laat zien op welke manier de rente ervoor zorgt dat de hoogte van de geldvorderingen nog meer van elkaar gaat verschillen.

Patrick benoemt zijn echtgenote Alexandra en zijn kinderen (zoon en dochter) tot zijn erfgenamen. De erfenissen van Alexandra en zijn kinderen bedragen ieder in beginsel € 100.000. Patrick heeft in zijn testament de zogenoemde ‘wettelijke verdeling’ van toepassing verklaard. Dat betekent dat Alexandra alle bezittingen en schulden van de nalatenschap krijgt. De erfenis van de kinderen wordt omgerekend in een geldbedrag waarvoor zij een geldvordering op Alexandra krijgen. Patrick heeft in zijn testament bepaald dat de kinderen hun geldvordering pas uitgekeerd krijgen bij Alexandra’s overlijden.

De zoon heeft één kind en de dochter heeft twee kinderen. Patrick laat aan ieder van zijn kleinkinderen (als ‘legataris’) € 20.000 na. Aangezien de zoon van Patrick één kind heeft, zal die zoon € 20.000 van zijn erfenis moeten afstaan. De dochter van Patrick heeft twee kinderen, zodat die dochter € 40.000 van haar erfenis zal moeten afstaan. De zoon van Patrick heeft daardoor een geldvordering op Alexandra van € 80.000 (€ 100.000 min € 20.000) en de dochter heeft een geldvordering op Alexandra van € 60.000 (€ 100.000 min € 40.000).

Stel dat over deze geldvorderingen een samengestelde rente van 6% wordt berekend en Alexandra tien jaar na Patrick komt te overlijden. Doordat de hoogte van de geldvorderingen van de kinderen onderling verschilt, verschilt ook de hoogte van de rente die daarover wordt berekend. Over de geldvordering van de zoon wordt een rente berekend van € 63.241, zodat zijn geldvordering uiteindelijk € 143.241 bedraagt. Over de geldvordering van de dochter wordt een rente berekend van € 47.431, zodat haar geldvordering uiteindelijk € 107.431 bedraagt. De zoon krijgt dan € 35.810 (€ 20.000 erfenis plus € 15.810 rente) meer dan de dochter.

Uw testament

Zoals uit het rekenvoorbeeld blijkt, zorgt de rente ervoor dat de hoogte van de geldvorderingen van de kinderen onderling nóg meer van elkaar gaat verschillen. Als u een geldbedrag aan uw kleinkinderen wilt nalaten, is het dus van belang om te bedenken wat in uw geval de beste keuze is. Dat is volledig afhankelijk van uw persoonlijke situatie en voorkeuren. Ook wanneer u al een testament hebt opgesteld waarin u een geldbedrag aan uw kleinkinderen nalaat, is het verstandig om te (laten) controleren wat daar de gevolgen van zijn voor de erfenis van uw kinderen. Wij adviseren u daar graag over.

Als u naar aanleiding van het bovenstaande vragen heeft, dan kunt u contact opnemen met Marianne van der Laak of Eefje Kruijs Voorberge.

Volg Schaap Advocaten Notarissen op LinkedIn